Işık
Işık görebilmemizi, bağlı olarak da fotoğraf çekebilmemizi sağlar. Fotoğraf çekerken ışığın parlaklığı, yönü, rengi gibi temel özelliklerini kullamaya çalışırız. Doğal ve yapay iki çeşit ışık vardır. Işığın geliş yönünü genel olarak (fotoğrafı çeken kişiye göre) arkadan gelen ışık, yandan gelen ışık ve karşıdan gelen ışık (ters ışık) olarak üçe ayırabiliriz. Arkadan gelen ışık konunun derinlik etkisini ve detaylarını azaltır. Yandan gelen ışık ise fotoğrafa detay zenginliği ve derinlik etkisi verir. Ters ışık da ise konunun derinlik ve detay ortadan kalkar, siluet fotoğraflar elde edilir, pozlandırma süresi deneyim ister. Fotoğrafın kontrast olması için bol ve doğrudan ışık , ton açısından zengin olması için yumuşak ve yaygın ışık (güneşin önünü bulutların kapadığı havalar gibi) kullanmak gerekir.
Doku
Doku ışığın konuya yatık geldiği hallerde belirginleşen bir vurgulama öğesidir. Konunun yapısal özelliklerini ortaya koyan doku, ışığın geliş yönü optik eksenle aynı olduğu zamanlarda kaybolur. Girinti ve çıkıntıları olan bir yüzey, dik gelen ışık altında detay vermeyen, boş bir alan olarak görünür. Işığın optik eksenle açısı büyüdükçe doku etkisi belirmeye başlar. Işık konuya göre öyle bir açıyla gelirki o yüzey boşluktan kurtulmuş, kıpır kıpır bir görüntüye sahip olmuştur. Yüzeyin fiziksel yapısı algılanmış, belirginlik kazanmıştır.
Ritm (tekrarlar)
Fotoğrafta ritm, benzer veya aynı elemanların tekrarlanan görüntüsüdür. Eleman sayısının çok olması ritm zenginliği sağlar. Ritmik görünütüde ritmi bozan elemanlar çerçeve dışına çıkarılmalıdır. Bir fotoğrafta ritm olması için en az 3 eleman gerekir. Eleman sayısı çoğaldıkça ritm zenginleşir.
Uyum (armoni)
Uyum iki veya daha çok elemanın birbirini desteklemesi, anlatıma güç katmasıdır.
• Harekette uyum: Benzer hareketlerin aynı veya zıt yönde olmasıdır.
• Biçimde uyum:Fotoğrafı oluşturan öğelerin şekillerinin uyumu
• Tonda uyum: Yakın ton renklerinin uyumu
• Renkte uyum: Renk çemberindeki bitişik renklerin yanyana olması.
Kontrast (zıtlık-tezat)
Fotoğrafta kontrast her tür görsel tezatlardır.
Perspektif ve bakış
Fotoğraftaki nesnelerin ön plandan arka plana gidildikçe küçülmesine ya da paralel çizgilerin ön plandan arka plana gidildikçe birbirine yaklaşmasına perspektif diyoruz. Perspektif fotoğrafa derinlik duygusu verir. Perspektifi etkileyen faktörler:
• Konuya bakış uzaklığı: Konuya yaklaştıkça perspektif etkisi yani derinlik artar.
• Objektifin odak uzaklığı: Odak uzaklığı ne kadar küçük olursa derinlik duygusu o kadar artar.
• Diyafram açıklığı: Diyafram açıklığı küçüldükçe alan derinliği artacağından derinlik duygusu da artar.
Bakış yönü, bakış uzaklığı ve bakış yüksekliği de kompozisyon yaratırken önemlidir. Fotoğraf, konu yüksekliğinin orta kısmının hizasından çekilmeye çalışılır. Bakış uzaklığıda konunun çerçeveyi doldurabileceği şekilde seçilmeye çalışılır.
Netlik
Belirginlik kazandırılmak istenen konu üzerine seçici netlik yapılır. Ön ve arka planlar netsiz alanda bırakılır. Fotoğrafı izleyen kişi doğrudan , detay görebildiği konunun görüntüsüne dikkatini yoğunlaştırır. Çünkü vurgulanmak istenen konu nettir, istenmeyen diğer ikinci derece görüntüler netlik dışında bırakılmıştır.
Hareket
İçinde hareketli öğelerin bulunduğu bir fotoğrafta, öğelerin hareketini bir takım yöntemlerle göstermek veya anlatmak.
• Düşük örtücü hız (enstantane) kullanmak (hareketi görürüz)
• Fotoğrafın çekim anını (kritik an) iyi seçmek (hareketi anlarız ama göremeyiz) ayrıca tekrarlayan öğeler yuvarlak hatlar, kontrast fotoğrafa hareket duygusu verebilir.
Kritik zaman (zamanlama)
Hareket süregelen bir eylemdir. Bu eylemin öyle bir anı vardır ki bu eylemi en güzel , en iyi anlatır. İşte bu an kritik andır. Özellikle hareketli konularda deklenşöre basma anı iyi zamanlanmalıdır.
Efekt filtreleri
Siyah-beyaz fotoğrafta kontrastı etkileyen sarı, turuncu, kırmızı, yeşil, monokrom filtreler, polarize filtre, pek çok görüntü oluşturan çoklu imaj filtreleri, hız filtresi yanında görüntüyü softlaştıran diffüz filtresi, ve bunun gibi birçok özellikli filtre fotoğrafa belirginlik sağlamada önemli rol oynar. Bu filtrelerin kullanılması ile fotoğraf doğallığını kaybetmekte ise de yerinde kullanıldığında çok etkili sonuçlar da verir.
